Merhaba ziyaretçi! 🙂
Bu sitenin içeriklerine bulduğum yeni ve ilginç her şey dahil. Bugün bahsedeceğim Windows ekran okuyucusunun (narrator) insider üzerinde deneyimlediğim özelliklerinden biri.
Bahsedilen Windows ekran okuyucusunun yapay zeka ile birleşmesi yeniliğinin ilk ürünlerinden birini Windows insider 16225 numaralı ön izleme beta dağıtımında gördük. Henüz geribildirimler İngilizce olsa da web sayfası ve belgeler üzerindeki görsel nesnelerin, nesne tanıma teknolojisi ile çözümlendiğini görüyoruz.
Burada göreceğiniz gibi, test amaçlı oluşturulmuş resmin üzerinde cap+shift+d tuş bileşimine basarak resmi tanımlatabiliyoruz. Ben bunu başka yerlerde, logolar ve sabit nesneler üzerinde ve küçük metinler içeren resimli paylaşımlar üzerinde denediğimde, sonuç bir beta için oldukça iyiydi.
Peki, daha ne var? Erişilebilirlik bloğundaki yazarın takındığı tavırdan anladığım kadarıyla, sen bununla “pek uğraşmayacaksın, biz senin için bu tip nesneleri bulup sayfa üzerinde etiketleyeceğiz diyor gibiydi. Buna istinaden benim beklentilerimde ben bununla ne uğraşayım gibi oldu 🙂 (gülen yüz) ama Windows ekran okuyucusunun geldiği yola bakarsak mutluluktan havaya uçuyorum.
Birde akıllara zarar tarama modu meselemiz var. Bu fonksiyon aslında diğer ekran okuyucularda olmadığı kadar iyi ve işlevsel çalışıyor. Windows’un sistemine yönelik düğmeleri dahi bulması oldukça iyi. B harfine basarak düğmeleri gezerken, bir anda başlangıç düğmesi gibi düğmeleri de buluyorsunuz. Benim görüşüme göre o tarama modu pencere ile sınırlandırılsa oldukça iyi olacak. Bu bazen algoritma da bir hataya sebep oluyor sanırım, asıl penceredeki düğmelerden uzaklaşıyorsunuz. Bu bir yana, b ile düğmelere ulaşıp program kurmak büyük keyifti. Aslında tamda “neden html ara yüzlü bir installer olmaz ki” diye sorarken ilaç gibi oldu. Kızmayın, böyle bir arayız yok değil ama yaygınlık benim kastettiğim. Gevezelik etmeden bu tarama modunu biraz anlatalım.
Kendisinden az önce de bahsettiğimiz gibi, Microsoft’un net frame ve uwp platformundaki tüm nesneleri tarama kipinde atlamaya ve sıralamaya izin veren bu mod, Microsoft’un elindeki devasa nesne arşivi sayesinde bu hale geldi. Windows ekran okuyucusunun klavye üzerinde kullanımını kolaylaştıran bu mod sayesinde, kullanımda konfor artırılmış durumda. Bu mod html içerikli web ara yüzlerinin daha rahat ve aktif olarak kullanılmasını sağlamak amaçlı geliştiriliyordu.
Temel çalışma mantığı şöyle: Hiyerakik olarak sıralanan tüm nesneler (başlık, bağlantı, düğme) ve metin stilleri, açılan özel bir mod sayesinde öncekine ve sonrakine hareket mantığı ile gezilebilir ve sıralanabilir oluyor. Örneğim, bu mod açıkken, h harfine veshift+h bileşimine basarak başlıkları atlayabiliyor ve öncekine dönebiliyorsunuz. Sıralama fonksiyonu ise, açık kaynaklı bir ekran okuyucu olarak kullanılan, NVDA adlı ekran okuyucuda, insert+f7 tuş bileşimi ile açılan bir listeleyişi üzerinde, sıralanabiliyor.
Google’da ”ekran okuyucular” araması yapın.
Sayfada, tarama modu açıkken, h ile arama sonuçlarını simgeleyen başlıklara ulaşabilirim.
Aynı sayfada insert+f7 yaparak listeleyiciyi açabilirim.
Burada, ilk başta bağlantılar liste olarak sıralanmış durumda. Örneğim ok tuşlarıyla ya da g harfine basarak gmail linkine ulaşabiliyorum. Ya da sıralanacak öğelerin ne olduğunu değiştirebileceğim bir alan da mevcut.
Tarama modu açıkken klavye tuşları ekran okuyucunun elementleri dolaşması için kullanıldığından, bir metin kutusuna yazmak ya da bir bağlantının kısa yolunu basmak için bu modu kapatmak gerekir. Ekran okuyucular bir metin kutusu üzerine odaklanıldığında otomatik ya da el ile bu modu kapatır ve yazmanıza izin verir. Medya kontrollerini kullanmak, web klasöründe gezinmek, bileşik kutudan seçim yapmak gibi sayfa üzerinde yapılan tüm işlemler için bu modların kapatılması gerekir.
Başka bir makalenin içerini neredeyse tamamen burada anlattım ama; bu bilgi gerekliydi. Artık Windows ekran okuyucusu da diğer ekran okuyucular gibi böyle bir fonksiyona sahip ve sadece web de değil, tüm Windows ara yüzünü böyle kullanmanıza izin veriyor. Bu sayede aslında başlık olan ama web ara yüzünde olmayan nesneye de ulaşabiliyorsunuz.
Windows ekran okuyucusu Windows 8 ile beraber dokunmatik üzerinden kumanda mekanikleri kazanmıştı ve bu kontroller klavye de en az 2 tuş bileşimi ile taklit edilebiliyordu. Örneğim, tek parmağınız ile sağa ve sola çekmek suretiyle yaptığınız önceki öğe ve sonraki öğe mekanikleri, caplock+sağ ve sol ok tuşları ile taklit edilebiliyordu. İşte bu zorluğu yok etmek için tarama modunun her tarafa yedirilmesi çözümü getirildi ve aslında güzel oldu.
Peki nereye gidiyor?
Windows ekran okuyucusu, halen tarama modu olmadan kullanılması daha konforlu olan ara yüzler olduğunu unutmamış ki, pencereye özel olarak bunu kapatma, bu seçimi unutmama gibi yeteneklere de sahip. Örneğim bu isteğe bağlıdır ama; ben posta ve ayarlar uygulamalarının tarama modu olmadan daha zevkle kullanıyorum.
Blog yazısında bahsedilişte henüz gelmeyen özellikler de mevcut. Bunları oldukça paylaşacağım.
Yorumlarınızı esirgemeyin olur mu?