Merhaba 🙂
Kendisine NVDA geliştirici listesinde de rastladığım Tyler Spivey adlı arkadaşın değerli katkıları sayesinde, Hatta bizzat kendisi sayesinde, mac ve diğer tüm Linux tabanlı sistemlerde, sadece terminal arayüzü için, script tabanlı bir ekran okuyucu geliştirildi
Windows kullanıcıları, önce jaws sayesinde, o artık eskisi kadar işlevsel olmayınca, nvda sayesinde, server ve son kullanıcı sistemlerindeki command line arayüzüne dinamik bir şekilde hükmedebiliyorlardı. Gnu/Linux ve mac kullanıcıları için aynını söylemek mümkün mü?
Maalesef. Eğer bir Linux tabanlı ana makine veya mİMac ana makinesine sahip bir bilgi işlem sistemini yönetmek zorundaysanız, dahili ekran okuyucuların size ettiği işkenceye maruz kalmanız gerekir. Öyle demeyin, beyniniz üstünde fırın çalışıyormuş gibi bir hisle makinenin başından kalkıyorsunuz. Sonra da, hay gelitiricisine de, üreticisine de 🙂 gerisi arkadaşlar arasında. Her neyse şimdi bu TDSR meselesine bakalım.
TDSR adı bir çok anlama getirildi. Bunlardan bi tanesi, sanfransisko merkezli bir sosyal vakfın adınıda referans alır. Herşey bu kadar basit değil. Eğer Tyler’e aynı soruyu sorarsanız, çalışabilen prototipini 2 günde ayaklandırdığım için to day screen reader diye size cevap verecektir.
Tüm bu sorunlardan sonra, eski usül detaa dos zamanından kalma usülü güdecek şekilde, text user interface arayüzüne hakim olacak bir ekran okuyucu fikri ortaya çıkmış. Önce eski ekran olkuyuculardan biri olan YASR kaynak kodu ile uygulanmaya çalışılmış. Maalesef klasick c ile modern c kütüphanelerini yorumlaması uzun zaman alacağından ve klasik c bilen programcılar körler arasında hiç olmadığından; daha kötüsü olanlarıda artık emekliliği bile bir kurtuluş olarak görmeyecek kadar bıkkın olduğundan daha farklı bir yöntem olmalı diye araştırılmış. Az gitmişler, çok tartışmışlar, Bu işi python ile yapmaya karar vermişler. SpeechDispatcher modülünü referans alarak, dinamik olarak komut arayüzünü okuyabilecek küçücük bir ekran okuyucu ortaya çıkmış. O kadar güzel ki, en azından mac da voiceover, gnome tabanlı sistemlerde orca dan daha başarılı bir komut arayüzü okuma yeteneği var. Daha da güzeli, eğer derlerseniz, debian komut arayüzünde işlem yapmanızı hatta, kendi Linux dağıtımlarınızı paketlemeye bile yardım edebilir. Tek ihtiyacınız, python 3, Speechdispatcher ve SpeechDispatcher tarafından desteklenen, sentezleyici sunucusu.
Kendine has kısayolları da içinde barındıran bu ekran okuyucu oldukça yetenekli. Son olarak, eloquence’in voxin tts adlı bir motor ile, speech dispatcher ile çalışabildiğini belirteyim. Yani bu ekran okuyucuyu kullanırsanız, ESpeak Kaderiniz değil.
Kurulu
Öncelikle, derleme ve kurulum konusuna buradan daha kapsamlı olarak bakabilirsiniz.
- python 3 kurulmalı.
- Sudo apt-get install python 3
debian - Brev install python 3
mac - Eğer git kurulu değilse
Sudo apt-get install git
Debian için
- Sonra şu komutu verin
Clone this repository. git clone https://github.com/tspivey/tdsr.git
Bu her iki işletim sistemi için de geçerli.
- Ardından pip bileşenini kurun
Debian için:
Sudo apt-get install python3-pip
- Bu komutu her iki işletim sisteminde de girin.
Cd tdsr
- bu komutu tüm işletim sistemlerinde girin
pip3 install -Ur requirements.txt
eğer bir sorun ile karşılaşmadıysanız: ./tdsr yazıp enter’e bastığınızda tdsr çalışmalı.
Genede speech dispatcher ve konuşma sunucusunun olmaması çalışmayı engelleyebilir. Gnome sistemleri kendi içerisinde python dispatcher ve gnome speak sunucusuna bağlı espeak ile gelir. Festival pek kullanılmasa da, festival için yazılmış dispatcher pek performans vermiyor. Tecrübe ile sabittir.
Mac kullanıcıları pek uğraşmaları gerekmiyor sanırım. Gnome kullanıcılarından isteyen, voxin tts 1.0 içerisindeki eloquence’i kullanabilir. Türkçe karakterler de harf harf okuma sorunu olduğunu belirtmek isterim.
Başlıca kısa yol tuşları:
Alt +u önceki satır; alt +ı mevcut satır; alt+o sonraki satır.
Alt j önceki kelime; alt + k mevcut kelime; alt l sonraki kelime.
Alt + n önceki karakter ; alt m mevcut karakter; alt + ö yada us klavye de (,) sonraki karakter.
Alt + c konfigürasyon.
Alt + q sessiz modunu açar ve kapatır; eğer açıksa, dinamik okuma yapılmaz.
Alt + r, kopyalama için başlangıç konumu ve bitiş konumunu işaretler.
Alrt + v kopyalama modu; ekranı kopyalamak için s, satır kopyalamak için l harflerine basılabilir.
Konfügürasyonu açtıktan sonra,
- R temel ayarlar.
- V ses seviyesi, 0 ve 100 arasında bir değer.
- P noktalama düzeyini değiştirir.
- D – imleç gecikmesi.
Benim deneyimlerim ve github sayfasından çevirebildiklerim bu kadar. İyi eğlenceler.