Merhaba ziyaretçi! 🙂
Deneyimin en önemli kriteri erişilebilirlik ve kapsayıcılıktır. Bunu tanım ve uygulama yönünden ele alacağım fakat; tam da burada isterseniz duraklayın ve birkaç saniye bunların ne anlama gelebileceğini düşünün.
Bu kavramlara ne kadar kapsamlı yaklaşırsanız aslında sonuç o kadar kapsayıcı olur diyebilir miyiz?
Bir beyin fırtınasından sonra artık ilerleyelim. Sıklıkla karıştırılan şu 2 terimi biraz kurcalamak lazım.
• Erişilebilirlik: erişilebilirlik aslında o kadar karmaşık bir kavram değil. Verilen hizmetin Hersek’i kapsayacak şekilde olmasıdır. Tanım bu. Bu tanımı biraz açalım. Makale sonunda bol bol konuştuğum bir link vereceğim tabi.
Bir telefon konu mankenimiz. Telefonun sade bir ara yüzünün olması; ekran okuyucu ve büyüteç gibi yardımcı teknolojilerin bulunması; fiyatının ortalama bir gelir aralığında olması ürün için bir erişilebilirlik kapsamıdır. Fiyatını yükseltirseniz ekonomik erişilebilirliğini daraltırsınız. Tasarımını düzenlerseniz, kolayca tutulabilecek hale getirebilirseniz, fiziksel erişilebilirlik kapsamını genişletirsiniz.
Aslında işlev ve tanım uyumluluğu önemlidir. İnsan davranışlarında kalıplaşmış tanım ve terimlerinin b büyük etkisinin olduğuna inanıyorum. Sakın unutmayın, modern olması erişilebilir olmadığı anlamına kesinlikle gelmez.
Daha ileriki gönderilerimde tam bu konulara değinmek istiyorum. Şimdiden erişilebilirlik kavramını en modern koşullarla nasıl hayata yedireceğimizi görebilirsiniz.
• Erişim kolaylığı: Erişilebilirlik ile karıştırılan bu kavramdır. Erişilebilirliğin eksik olan bir tanımını daha burada yapalım. Belirlenen hedef ve adımlarının herhangi bir şekilde tamamlanabilmesi erişilebilirlik kapsamının olduğunu gösterir. Görmeyenlerin aşina olduğu imleçlerin herhangi biri ile tıklama ve gezinmelerin yapılabilmesi, klavye ve Mouse ile dolaşılabilmesi erişilebilirlik kapsamı olduğunu gösterir.
Erişim kolaylığı, bunun sezgisel ya da alışılageldik yöntemler ile yapılıp yapılamadığını sorgular. Bir işlem herhangi bir şekilde yapılabiliyorsa erişilebilirlik sağlanmış, daha kolay yapılması için dokunuşlar yapılmışsa erişim kolaylığı sağlanmıştır. Bu kavramların karıştırılmaması test süreçleri aşısından önemlidir.
Örneğim: bir web sayfasında indirme dinamik bir metin ile sağlanıyorsa ve buna ekran okuyucu “tıklanabilir” diyorsa erişilebilirdir. Bu bir bağlantı ya da düğme şeklinde tasarlanmış ve ekran okuyucuların element listeleme fonksiyonu ile ulaşılabiliyorsa erişim kolaylığı sağlanmıştır.
• sezgisellik: Yukarıda bahsettiğimiz için değinmenin önemli olduğunu düşünüyorum. Sezgisellik aslında “elimi attım buldum” söyleminin tam karşılığı. İyi yönlendirme ve ipuçları kişiyi doğru yönlendirebiliyorsa, sezgisellik sağlanmıştır. Aşina olması da tam olarak buna benzer. Daha önceki sürümler ile benzerlik aşinalıktır.
• kapsayıcılık, * evrensel tasarım: evrensel olarak tasarlanmış bir üründen, baştan tüm kullanım senaryolarının düşünüldüğünü varsayabiliriz. Grafikler için metin açıklamaların girilmesi, açıklayıcı ipuçları gibi temel konular.•
Şimdi dilerseniz daha önce yazdığım makaleleri linkle yelim ve daha sonraki gönderiler için biraz enerji bırakalım. Bir sonraki gönderide ne olur bilmiyorum ama ileridedir yerde erişilebilirlik genişletecek teknolojileri mutlaka konuşacağım.
“erişilebilirlik üstüne akıl yürütmece” için bir yanıt
[…] Erişilebilirlik Üstüne Akııl Yürütmece […]