Birlikte Bakalım: EBA Etkinliği Çıktıları

Birlikte Bakalım Nedir?

Birlikte bakalım, kullanıcıları tarafından sorun yaşandığı belirtilen bir sistemin, erişilebilirlik testleri yapma konusunda deneyimli bir grup ya da kişi tarafından, canlı olarak test edilmesi etkinliğidir.

Birlikte bakalım etkinlikleri, incelenecek projenin en az 2 kullanıcısının bulunduğu bir online toplantı ortamında yapılır.

Bu etkinlikte öncelikli amaç sorunu saptamak, kullanılabilir bir geribildirim raporu ve materyali oluşturmaktır. Oluşturulan kullanılabilir sorun materyalinin, geribildirim birleşimlerinde ya da buluşmalarında kullanılması ile sorunun daha etkin bir biçimde ifade edilmesi hedeflenmektedir.

EBA için birlikte bakalım etkinliği, farklı düzeylerdeki 5 öğrenci, 1 Yardımcı teknoloji araştırmacısı ve arayüz geliştiricisi, 1 eğitimci ve 2 süreç gözlemcisi katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

Etkinlik 1 Mayıs 2020 tarihinde, çevrimiçi toplantı etkinliklerine olanak sağlayan bir ortamda gerçekleştirilmiş ve bu raporun hazırlanması sağlanmıştır.

Etkinlik dahilinde üretilen raporun PDF formatına ve diğer videoların orijinal dosyalarına ulaşmak için

Etkinlik çıktıları

Bağlantısını tıklayın.

EBA Test Kapsamı

EBA erişilebilirliğini ele alan inceleme raporu, farklı düzeylerdeki öğrencilerin giriş ekranı, etkinlik takibi, ödev teslimi, ders sürecinin anlaşılabilir ve değerlendirme ölçütlerinin algılanabilir olması kriterleri üzerinden; ekran okuyucu kullanan görme engelli kitlesi referans alınarak hazırlanmıştır.

Rapor kapsamında, etkinlik, alıştırma ve ders içeriklerine bakılmış; sorular ve testler incelenmiştir. Görme engellilerle çalışan bir uzman eğitimciden de görüş alınmıştır.

İncelenen Alanlar

EBA portalına giriş.
EBA portalının karşılama ekranları.
Akademik destek ve standart EBA ekranları
Testler, denemeler, ödev ve alıştırmalar.

Bulgular ve Öneriler

Akademik destek sayfasının bölümleri arasında hızlıca dolaşmak mümkün değil. Sayfa bölümleri, başlık, Land mark gibi işaretleyiciler ile ayrıştırılmalıdır
Akademik hedefler ekran okuyucu tarafından ayrıştırılamıyor. Her şey tek bir paragraf gibi okunduğundan, mevcut durumda algılanabilir içerik takibi olumsuz yönde etkileniyor. İçerikler başlıklar ile ayrılmış küçük birimler halinde verilirse, ekran okuyucular tarafından sağlanan hızlı dolaşım komutlarıyla kolay atlanabilir hale gelecektir.
Akademik destek sayfası erişilebilir öğeler ile desteklenmelidir.
EBA girişinde çıkan canlı ders ekranında ekran okuyucu ile hareket etmek mümkün değil, ilgili modül erişilebilir nesneler ile yapılandırılmalıdır.
Takvimde kullanılan tablo başlıkları, “column heading” ve “role heading’ geliştirmeleri kullanılarak etiketlenmelidir. Mevcut durumda gün ve etkinlik sütunları arasında ekran okuyucu kullanarak dolaşıldığında etkinliklerin hangi gün ve saatte olduğunun anlaşılması olanaksız.
Takvimdeki etiketsiz butonlar etiketlenmelidir.
Takvim modülünün html kod dili Türkçe olmalıdır.
EBA gibi birden fazla bölümden oluşan web uygulamalarında, gezinme asistanı (skip area) kontrolleri ya da menüsü kurgulanması önerilir.
EBA içerisindeki ana görevleri yapabilmek için klavye kısa yol tuşları tanımlanmalıdır.
Sorular arasında atlayabilmek ve soruları işaretlemek için ekran okuyucuların dolaşım kısa yollarına uygun erişilebilir kontroller tanımlanmalıdır.

Kullanıcı Kitlesinin Beklentileri

Kullanıcılar, EBA sisteminin erişilebilirliği kadar, canlı ders ve etkinlik içeriklerinin de erişilebilirliğini önemsemektedir. Mevcut durumda, erişilebilir olmayan sorular ve etkinlik içerikleri, öğrencileri uzaktan eğitimin esnekliğinden ve verimliliğinden uzaklaştırmaktadır.
Öğrencilerin, etkin bir eğitim alabilmeleri ve fırsat eşitliği ekseninde ölçeklendirmelere dahil olabilmelerini sağlamak amacıyla, içerikteki kapsayıcılığa da sistemin erişilebilirliği kadar önem verilmeli, dijital erişilebilirliğe uygun içerik hazırlama rehberlerinden yararlanılmalıdır.
Erişilebilirlik çalışmaları sürdürülürken, öğrencilerin EBA’ya erişim sağladığı tüm kanallar ele alınmalıdır.
Görme engellilerle çalışan öğretmenlerden gelen bir öneri ise, Eğitimcinin içeriği oluştururken kullanabileceği materyal yelpazesinin genişletilmesidir. Örneğim, öğretmen sadece ses dosyasından oluşan bir soru ve her bir seçeneğe ses dosyası koyabilmeli. Konu anlatımlarını PDF formatının yanı sıra, Word dokümanı ya da TXT belgesi olarak da yükleyebilmelidir.
İşitme engellilerle çalışan eğitimciler ise tamamen video içerikli materyaller kullanabilir. Bununla birlikte, farklı eğitim materyallerini de eşzamanlı olarak sürece dahil etmek isteyebilirler. Bu kapsamda, işaretlenebilen, tıklanarak atlanabilen, seçilebilen ya da farklı erişilebilir etkileşim yöntemlerine izin veren alıştırma içerikleri oluşturulmasına izin veren bir yapılandırma gerçekleştirilmelidir.

Sistem ve İçerik Yönünden Kullanılabilirlik Değerlendirmesi

EBA, yaptığımız değerlendirmeler sonucu kısmen erişilebilir bulunmuştur. Akademik destek sayfası dışında, ana ekranda bölümler oluşturulmuş olmasına rağmen bölümlerin arasında atlamaya izin verilmemiştir. Kullanıcılar, sistemi kullandıkları süreçte sezgilerini kullanarak hareket etmekte zorlanmaktadır.

En belirgin sorun ise içerikte gözlemlenmiştir. Canlı derslere katılımı ve takibi sağlayan ekranların erişilebilirliği, bununla birlikte, ödev, etkinlik ve deneme içeriklerinin oluşturulması esnasında kullanılan materyaller, içerikten yararlanmayı imkânsız kılacak derecede sıkıntılıdır.

Sistem erişilebilirliği ele alınırken, aynı zamanda içerikteki kapsayıcılık da göz önünde bulundurulmalı, dijital Kapsayıcı içerik üretimine katkı olabilmesi için eğitimcilerin de bu sürece dahil olabilmesini sağlayacak araçlar sisteme eklenmelidir.

Mevcut durumda, eğitimcilerin çok kısıtlı materyal türü ile içerik oluşturabildiği gözlemlenmiş, eğitimcilerin öğrencilerinin ihtiyaçlarına özel içerik oluşturabilmek için kullanacakları olası materyal türleri halihazırdaki sistem tarafından uygun bulunmamıştır.